Dat geldt zeker voor Monsters, Inc., de vierde film van fimstudio Pixar. De hoofdpersonen zijn namelijk twee werkende mannen, wiens voornaamste zorgen bestaan uit het op tijd komen voor het werk, het bereiken van de targets (en werknemer van de maand worden), het invullen van het papierwerk (of het ontwijken ervan), de vervelende collega's en het krijgen van een reservering in een populair restaurant. De naam van de film is zelfs de naam van het bedrijf waar ze werken. De film is dus een krachtige weergave van het moderne leven: vanaf dat het licht wordt tot het donker wordt zijn we aan het werk. En met een beetje geluk houden we daarnaast genoeg tijd over om te genieten van onze auto of een relatie. En met een beetje ongeluk verliezen we ons werk en daarmee ook onze betekenis. Er is echter een groot verschil: Mike Wachowsky en James Sullivan zijn geen mensen, het zijn monsters ...
Ze werken bij de energieleverancier van Monstropolis. Hun taak? Het bang maken van mensenkinderen. Hun angstkreten zijn een geweldige krachtbron. Maar anders dan je zou denken is dit geen werk dat monsters leuk vinden: ze zijn doodsbang voor kinderen. Maar ze moeten nu eenmaal de gruwelijke mensenwereld in om hun samenleving in stand te houden. Op een dag gebeurt het onmogelijke. Een meisje van een jaar of twee raakt verzeild in de monsterwereld en het is Mike's en Sully's fout. Er volgt een hectische tocht om hun ongenode gast weer terug te krijgen waar ze vandaan komt, compleet met filmische verwijzingen naar horrorfilms. Onderweg komen ze erachter dat er meer partijen geïnteresseerd zijn in het kind, en dat ze niet allemaal even goede bedoelingen hebben ...
De film ziet er allereerst prachtig uit, ook acht jaar nadat hij in de bioscoop verscheen. (Vooral op High Definition, wauw!). Wat verder opvalt is de slimme manier waarop de monsterwereld is vormgegeven, vol kleine details. Van restaurant 'Harryhausens', tot de koffie die meer op teer lijkt, tot de televisie-uitzendingen toe: het is een knappe omkering van de wereld van ons. Ik denk dat ik ook na drie keer of meer zien van deze film nog lang niet alle details heb opgemerkt. Ook de humor is geslaagd, vooral dankzij de stem van Billy Crystal (onder andere uit The Princess Bride), die van Mike een onvergetelijk karakter maakt. Verder is het meisje (ingesproken door een echt kind) buitengewoon aandoenlijk, is haar relatie met Sully ontroerend en is het verhaal werkelijk spannend. De scene in de hal met de deuren (wie de film gezien heeft, weet wat ik bedoel) is groots, hilarisch en slim tegelijk.
Dit soort meningen kun je echter op elke filmsite vinden. En betere ook. Ik zie mezelf niet als filmrecensent. Wat ik op deze blog hoop te doen, is te laten zien hoe de films die we zien, aansluiten op ons verlangen. Wat de films laten zien van wat er in ons hart geschreven staat, hoe ze ons een glimp van de eeuwigheid geven, of ons juist daar vandaan voeren. Ik wil mijn volgers (hallo allebei!) iets geven om over na te denken als ze film kijken. Verhalen bevatten immers de krachtigste boodschappen die we kennen, omdat ze met hun beelden ons hart aanspreken.
Zat dat dan ook in Monster, Inc.? Jazeker. De film deed mij in elk geval verlangen naar authentieke menselijke relaties, boven kille, onmenselijke zakelijkheid. Het verhaal laat zien hoe een monster, die eerst alleen maar leefde om het 'bangmaakrecord' te breken, voor wie het bedrijf zijn leven was, ontdekt dat een menselijke relatie eigenlijk veel beter is en meer voldoening schenkt. In het begin ziet Sully net als Mike het meisje nog als een monster, als een besmettelijk wezen uit een horrordimensie. Hij gelooft de woorden van zijn baas. Daarom noemt hij haar ook steeds 'het'. En Mike en hij behandelen haar meer als een gevaarlijk dier, dan als een menselijk wezen. Maar dan ontdekt Sully uiteindelijk dat er geen reden is om bang voor haar te zijn. Hij ontdekt dat ze ook verdrietig is en bang, en dat ze blij kan zijn. In plaats van aan haar te verdienen door haar bang te maken, wil hij haar blij maken door aandacht aan haar te schenken. Hij gaat zelf haar spellen en tekeningen waarderen. Hij geeft haar dan ook een naam, en weigert haar over te geven. Sully heeft iets ontdekt dat belangrijker is dan zijn werk. Hij zet zelfs zijn relatie met Mike op het spel om haar te redden uit de handen van de slechterik. Ze is, ook al was ze een vijand, een deel van zijn leven geworden, en hij wil alleen nog maar het beste voor haar zoeken. Ook Mike zal uiteindelijk het meisje gaan stellen boven zijn gekwetste trots en eigenbelang. En uiteindelijk maakt zelfs het hele bedrijf een omslag: de monsters kunnen iets doen dat goed bij ze past, in plaats van iets dat hen ongelukkig maakt.
Ik merkte dat de relatie tussen 'Boo' (zoals Sully het meisje noemt) en 'Kitty' (zoals zij hem noemt), mij raakte. Vrienden van me hebben me meer dan eens met Sully vergeleken (hij is vriendelijk, gevoelig en vroeger leek mijn figuur ook wat meer op dat van hem). Ik verlang ernaar om zulke relaties te ontwikkelen, om mijn prioriteiten recht te zetten, om daadwerkelijk te genieten van andere mensen (zoals ze zijn), en niet mijn betekenis te halen uit mijn werk of mijn prestaties. Ik hoop dat ik de moed kan vinden om mezelf over te geven, om mezelf niet op de eerste plek te zetten, maar mijn hart te delen met een ander.
De beloning van relaties is namelijk veel groter dan wat werk of prestaties je ooit kunnen geven. 'Werknemer van de maand' worden is voor Sully uiteindelijk lang niet zo belangrijk als opnieuw in contact komen met 'Boo'. Het laatste shot van de film, als de deur opengaat en hij haar stem hoort, is onvergetelijk. Soms zegt een gezichtsuitdrukking (zelfs die van een monster) meer dan duizend woorden.
