Ravenheart speelt zich af in een wereld die vrij duidelijk gebaseerd is op Schotland een paar eeuwen geleden. De Rigante zijn een keltisch volk, dat dicht bij de natuur leeft en voor wie loyaliteit en jovialiteit hoog in het vaandel staan. Zij worden nu al honderden jaren onderdrukt door de Varlish, stijve zuiderlingen, die hen verbieden om wapens te dragen, om paarden te bezitten, om hun eigen kleren aan te hebben en om teveel winst te maken. In de scholen wordt hun geschiedenis veranderd en blijken de Varlish verantwoordelijk voor alle heldendaden van de Rigante. Ze worden minderwaardig geacht en er gaan stemmen op om ze maar helemaal uit te roeien. In deze omgeving heeft de Rigantevrouw Maev Ring een talent waar ze weinig mee kan: ze heeft namelijk een ongewoon zakelijk inzicht. Dat gebruikt ze om falende bedrijven van de Varlish erbovenop te helpen, tegen een bescheiden percentage. Haar succes wordt echter opgemerkt door de onderdrukkers, die haar kapitaal voor zichzelf willen hebben. Als daar een corrupte rechtszaak en een brandstapel voor nodig zijn, dan zij het zo. Ondertussen doet Maev's neef Kaelin iets onbezonnens, waarvoor hij moet vluchten naar het Noorden, waar hij betrokken raakt bij de Zwarte Rigante, de laatste vrije stam, die leeft in een ongemakkelijk evenwicht met de legers van de Varlish. Hij wordt geholpen door Jaim Grymauch, een forse wildebras, impulsief, maar met het hart op de juiste plaats. Jaren eerder was Jaim niet in staat een goede vriend te redden. Nu dreigt het opnieuw te gebeuren. En wat is de rol van de mysterieuze Wyrd en haar profetie dat de magie van het land hersteld zal worden?
Ik heb Ravenheart in een rap tempo uitgelezen. Gemmell schrijft beeldend en in een hoog tempo. Zijn beschrijvingen van gevechten en avonturen zijn rauw en meeslepend. Dit is (als je in stereotypen denkt) fantasy voor mannen. De schrijver houdt zich in elk geval niet in wat de gevolgen van het geweld betreft. Tegelijk heeft hij een oog voor sympathieke karakters. Dit verhaal speelt bovendien in een voor fantasy vrij originele omgeving. Niet dat er geen andere keltische fantasyverhalen zijn (een van mijn favoriete schrijvers, Stephen Lawhead, heeft er genoeg geschreven), maar dit verhaal speelt 'later' dan veel andere verhalen, in een tijd van witte pruiken, pistolen, kanonnen en musketten, onderwijs en beginnende wetenschap. Ik vond het een interessante combinatie.
Ik werd enthousiast over David Gemmell bij het lezen van Legende, zijn debuutroman. In dit boek (dat erg spannend is, een aanrader), vond ik namelijk eindelijk een fictieve Godsdienst die niet afgaf op het christendom, maar die een persoonlijk voortbestaan na de dood predikte, samen met liefde en opoffering. In de meeste fantasyverhalen van tegenwoordig zijn de equivalenten van de kerk, ridders en monniken corrupt en volgen ze een verzinsel of een valse God (lees bijvoorbeeld David Eddings). De waarheid is aan de kant van de vage mystici, die een soort pantheïsme aanhangen.
In Ravenheart komt de 'kerk' er trouwens minder goed vanaf. Maar de kerk begon wel goed: ze was gebaseerd op liefde. Maar die basis werd in de loop van de eeuwen verlaten. Uiteindelijk is het de corrupte kerk die de waarheid verlaat en in ruil voor geld een onschuldige veroordeelt.
Gemmell heeft blijkens dit interview dezelfde overtuiging als de bijbel: je kunt niet God dienen en de Mammon: geld/macht/lust. Het laatste is echter vrijwel vanzelfsprekend in een menselijke organisatie. Als een groep mensen die zich erop richten elkaar lief te hebben, verandert in een instituut, gaat automatisch macht een rol spelen. Mensen worden de baas, en gaan genieten van hun positie (en de geldelijke en relationele voordelen die daarmee gepaard gaan). Om hun positie te behouden, gaan ze vervolgens gebruik maken van manipulatie en controle. Het systeem wordt erop ingericht dat de ondergeschikten de machtigen onderhouden. Het is een triest patroon, en ik weet niet hoe het doorbroken kan worden. Volgens Gemmell ligt het antwoord bij individuen, die zich opofferen voor de vrijheid van anderen, die liefhebben zonder iets terug te verwachten en die het instituut aan de kaak durven stellen. Mensen zoals schoolmeester Alterith:
Alterith had always believed that evil should be faced, and that good would ultimately triumph if men stood their ground. Yet, in this place, the evil had been institutional, pervading all areas. Good men had been coerced into silence, or murdered, and the power of the Church had been behind the killers. Throughout the centuries brave people had suffered and died to establish a religion based on love and tolerance, to build a society whose laws protected the poorest. Yet within a generation vile men had corrupted the purity of the law and the spirit of the faith. It was enough to make a man doubt the existence of any higher celestial Power. What kind of a god would allow such iniquities? Where, in all this sea of curruption, greed and vengeful malice, was there a single indication that the cause of good had any strength?
Maar ook in dit verhaal volgt uiteindelijk gerechtigheid. Het doet mij ernaar verlangen dat corruptie tot staan wordt gebracht, dat het kwaad wordt vernietigd en het koninkrijk van God zich vestigt, in alle structuren op Aarde, kerken, organisaties en regeringen, en in mijn hart!
Het verhaal wordt vervolgd in Stormrider. Dit boek staat zoals jullie begrijpen natuurlijk al op mijn verlanglijstje voor volgend jaar ...
