Zelf vind ik het leuk om iets te weten over de manier waarop een boek/film/televisieserie tot stand komt. Ja, ik ben zo iemand die alle 'making of's' kijkt op DVDs en die filmtijdschriften verslindt en op internet het nieuws over films volgt. (Ik luister alleen niet naar commentaren tijdens films. Zoals ik ook niet zou willen dat de auteur over mijn schouder praat als ik een boek zit te lezen. Daarvoor ga ik te veel in de ervaring op.) Nou is het maken van een boek een stuk minder boeiend dan het maken van een gemiddelde Hollywood-film. Dat komt ten eerste omdat er bij het maken van een boek (in elk geval van de tekst ervan) minder mensen betrokken zijn. Meestal is het er een: de auteur. En misschien nog wat mensen die de tekst lezen en van commentaar voorzien (voor mij was dat een van de trouwe lezers van deze blog. Heel hartelijk dank!).
En vervolgens gaat het manuscript een proces in dat voor veel boeken vergelijkbaar is. Van redacteur, naar tweede versie, naar ontwerper omslag, naar proefdruk, naar corrector, naar drukkerij et cetera. Ik ben ook de mensen bij uitgeverij Jongbloed dankbaar voor hun inspanningen voor mijn tekst! Als je nooit iets hebt gepubliceerd, weet ik uit ervaring, denk je dat het iets simpels is: iemand schrijft een tekst en daar komt een boek uit. Nu weet ik waarom er zoveel maanden zitten tussen het afronden van een tekst en het verschijnen van een boek. Het is gewoon veel werk. En de tekst die je als schrijver aflevert is niet de tekst die verschijnt tussen de kaften. Dat was niet zo met Neptunus en Het Wrak, het is ook niet zo met Indrukwekkende Vrijheid.
Het schrijfproces zelf is trouwens ook vaak weinig interessant. Als je er een documentaire van zou maken, zou je iemand zien die over zijn laptop gebogen zit, de ene keer bij de Coffee Company in Delft (slurpend aan een caramel latte) de andere keer in de lunchpauze bij de La Place in Houten en dan weer in de trein tussen Utrecht en Rotterdam (en soms naar Vaassen of Groningen). Wat misschien wel interessant is, is hoe een schrijver ertoe komt een bepaald boek te schrijven. Daar zit (bij mij in elk geval) meestal wel een interessant verhaal achter ...
Het is altijd de vraag waar je een verhaal over een boek moet beginnen. Ik wilde namelijk al als kind boeken schrijven, en als tiener en student dacht ik al na over bijbelstudieboeken. Nu zou ik toen heel andere boeken hebben geschreven dan Indrukwekkende Vrijheid, want ik was zelf heel anders. Ik was toen behoorlijk religieus: bad elke dag op vaste tijden, las de bijbel volgens een rigoreus schema, deed aan bijbelstudie, die ik tot anderhalf jaar in het voren plande, bezocht elke samenkomst van de kerk, zocht in elk gesprek naar mogelijkheden om het over het geloof te hebben en strafte mezelf voor wat ik als zonde beschouwde met diepe gevoelens van schuld en schaamte. Ik was niet vrij. Verre van dat. Elk boek dat ik in die periode geschreven zou hebben, zou mensen hebben verteld wat ze allemaal moesten doen en hoe ze dat moesten doen, om net zo te worden als ik, namelijk: onvrij.
Gelukkig (voor mij en voor mijn lezers) kwam mijn overspannenheid tussenbeide. In de jaren erna veranderde mijn beeld van God, de wereld, mijzelf en het leven met Jezus ingrijpend. Ik raakte enthousiast over het onderwerp genade. Ik begon van midden 2005 tot eind 2007 artikelen te schrijven (op uitnodiging van Henk Medema) voor het bijbelstudietijdschrift Bode. In deze artikelen zette ik uiteen hoe ik God en het leven met God had gezien voor mijn overspannenheid, en probeerde ik vervolgens aan te geven waarin dat foutieve beelden waren, en hoe Gods karakter (en zijn bedoeling met mij) werkelijk is. In de loop van dat proces ontstond bij mij het idee om een boek te gaan schrijven. Dat zou gebaseerd zijn op de artikelen die ik schreef. Ik liep maanden rond met het plan, vastbesloten ervoor te gaan zitten. Maar toen ik er tijd voor maakte en achter mijn PC ging zitten om de inleiding te schrijven, stokte mijn inspiratie. Ik had een paar pagina's en dat was het. Ik kon er niet mee verdergaan.
Het onderwerp over beelden van God en hoe die veranderen was kennelijk niet het onderwerp waarover ik op dat moment moest schrijven. Als ik terugkijk was het een van de lessen die ik dat jaar (2007) aan het leren was: dat God leidt in het proces. En dat zoiets als een gebrek aan inspiratie tot dat proces behoort. Ik baalde er echter behoorlijk van.
Maar er waren verschillende gebeurtenissen die samenkwamen tegen het einde van 2007. Ten eerste had ik die zomer geworsteld met een hardnekkige zonde. Ik had te maken met een verleiding waar ik niet van kon wegblijven, hoe streng ik ook voor mezelf was, en ik had de neiging me er schuldig over te voelen. Tegelijk worstelde ik aan de ene kant met passiviteit: er waren hele dagen dat ik niets anders deed dan internetten, waar ik een leeg gevoel aan overhield. Aan de andere kant sloeg ik dan weer door in plicht. Ik deed mijn huishouden uit plicht, mijn gebedsleven werd weer een plicht, naar de kerk gaan was een plicht. Tussen die twee polen: plicht en dwang aan de ene kant en passiviteit en verslaving aan de andere kant bleef ik heen en weer slingeren. Toen begon de gedachte bij mij op te komen dat ik voor de oplossing van beide afhankelijk was van God. Ik had Gods genade altijd alleen maar gezien als een soort tegemoetkoming voor mijn zonden, niets als iets dat mijn hele leven zou doorademen en kracht geven. In die periode kwam ik tot de realisatie dat ik in mijn leven twee dingen nodig had om zowel de plicht als de passiviteit te overwinnen, namelijk een verandering van motivatie (om in actie te komen) en een andere bron van energie (om niet in plicht en dwang te vervallen). En dat beide, zowel de motivatie als de energie, alleen van God afkomstig kunnen zijn. Anders zou ik weer in de wipwap van plicht en passiviteit terechtkomen. Ook in de strijd tegen de verleiding ontdekte ik dat ik het kwetsbaarst was als ik uit eigen kracht weerstand bood, en juist staande bleef als ik mijn zwakheid aan God toegaf! Dat waren levensveranderende ontdekkingen.
Ten tweede las ik eind november 2007 het boek Scandalous Freedom van Steve Brown. Schandalige vrijheid! Dit boek (vlot geschreven, maar tegelijk invoelend en enthousiasmerend) deed me realiseren hoe centraal vrijheid staat in de boodschap van de bijbel. En dat we als christenen vaak 'maars' aan die vrijheid toevoegen. We zeggen 'We zijn vrij', maar er komt heel veel achteraan. 'Maar niet om te zondingen' of 'maar we moeten wel naar de kerk gaan, tienden geven, bidden, bijbellezen et cetera' 'maar ... vul zelf maar in'. Vrijheid is wat het woordenboek zegt dat het is, stelt Brown, namelijk de vrijheid om je eigen keuzes te maken, ook al is dat de keuze tegen God. Dat is wat God voor ons bedoelt heeft, en dat is wat Hij door het werk van Jezus voor ons tot stand heeft gebracht: dat we helemaal, volledig, van top tot teen vrij zijn.
Ten derde ging ik in december van dat jaar voor twee weken naar Australië. Ik was uitgenodigd door kennissen van mij daar, die ik van een internetforum over de boeken van John Eldredge kende. Een van hen, David, had ik een paar jaar eerder ontmoet in Colorado (VS) op een conferentie van deze schrijver (bekend van Wild at Heart). In Australie zou een mannenconferentie worden gehouden, die we zouden meemaken, en daarvoor en erna zouden we samen optrekken. Voorafgaand aan die reis, tijdens de reis, en er direct na gebeurde er heel veel dat goedbeschouwd te maken had met 'vrijheid'. Veel van deze gebeurtenissen staan beschreven in mijn boek, dus die kan ik hier nu niet uit de doeken doen (Tja, jullie moeten een reden houden om het zelf te lezen!).
Deze drie lijnen kwamen samen rond kerst. Toen wist ik het: ik moest een boek schrijven over vrijheid. Januari 2008 besteedde ik door het opschrijven van ideeën. Er ontstond een stapel A4tjes met daarop in korte zinnen van alles dat ik in een dergelijk boek wilde verwerken. Al die ideeën voerde ik in mijn computer in. Vervolgens begon het werk om ze te groeperen op thema's. En die thema's werden de hoofdstukken. Ik kan jullie verzekeren, lieve kijkbuiskinderen, dat dit een erg omslachtige manier van werken is. Ik denk dat ik misschien beter eerst de grote lijn had kunnen verzinnen (de hoofdstukken) en daar mijn ideeen onder kunnen scharen. Dan had ik mezelf veel tijd en energie bespaard. Maar uiteindelijk verkreeg ik dus een ruwe schets van de inhoud van mijn boek. Het eerste hoofdstuk schreef in in februari 2008 op mijn PC. Dat was veel werk (vooral omdat ik er veel bijbelteksten bij zocht). Gelukkig kocht ik toen mijn huidige laptop. Ik had namelijk bij Jeffrey Overstreet op zijn blog gelezen dat hij schreef op weg van en naar werk. En dat wilde ik wel eens uitproberen. Ik reisde (en reis) namelijk elke dag meer dan drie uur in totaal van en naar kantoor. Die tijd besteedde ik tot dan met lezen, maar ik kon natuurlijk net zo goed gaan schrijven ...
(op dat punt begint het 'saaie' gedeelte van die schrijver die (al dan niet met een latte, al dan niet in de trein) over zijn laptop gebogen zit. Ik zal het jullie dus maar besparen. Overmorgen zal ik schrijven over de conferentie in Australië. De inhoud ervan en wat ik er van God heb geleerd komen namelijk niet in mijn boek voor.)
