Ik heb de afgelopen weken zes artikelen geschreven over de belofte van de bijbel van een nieuwe hemel en een nieuwe aarde, en onze opstanding tot een eeuwig leven. Dit vooruitzicht kan ons hoop geven. Het is in elk geval iets om naar te verlangen. Ik geloof er ook in. Anders zou ik het niet hebben opgeschreven. Maar de realiteit is dat vanuit ons huidige perspectief ons leven eindig is. En zelfs de hoopvolle verwachting van Gods koninkrijk verandert daar niets aan. Op dit moment kunnen we ons namelijk niet onttrekken aan ons tijdgebonden perspectief, aan ons lichamelijke bestaan, aan ons beperkte bewustzijn. Wat wij met onze ogen zien en met onze oren horen, is voor ons veel reëler, tastbaarder, dan de mooie woorden van Jezus en de apostelen. We zijn gemaakt om om te gaan met een concrete werkelijkheid, en die is nu dat we op een leeftijd van ongeveer 70, 80 of 90 jaar zullen sterven. Het is een universele wet dat het de mens gegeven is eenmaal te sterven, aldus de bijbel. Het leven dat we nu leiden is in tijd en mogelijkheden afgegrensd, en daar zullen we het mee moeten doen. Hoe we ook geloven in de wereld die komt, het verandert niets aan de tijdelijkheid van ons leven nu. We zullen het moeten doen met de tijd die ons bemeten is. We kunnen hopen op meer, maar zoals de bijbel zegt: 'Een hoop die men ziet, is geen hoop.' Het feit dat we hopen, wil zeggen dat we het niet als directe werkelijkheid ervaren. En dus dat we nog steeds in deze wereld leven, in onze lichamen die zullen sterven, met onze ingeschapen beperkingen. We leven nu, hier, vandaag, en niet in de toekomst. En onze keuzes moeten dat weerspiegelen.
Daar ging het filmpje over, en ik geloof dat het ook een bijbels principe is, namelijk dat het gaat om de keuzes die we nu, op dit moment, in deze seconde maken, en niet om het verleden of de toekomst. Aan het verleden kunnen we niets veranderen, en de toekomst is er nog niet. We leven nu. Jezus zegt het in de bekende Bergrede, dat we niet bezorgd moeten zijn over de dag van morgen, want 'de dag van morgen heeft genoeg aan zijn eigen kwaad'. We moeten niet bezig zijn met wat er gebeurd is, of met wat er eventueel, mogelijk, misschien morgen of overmorgen gaat gebeuren. We moeten ons niet laten afleiden door wat er komen kan, wat er mis kan gaan, hoe we kunnen falen of slagen, of hoe we onszelf kunnen veiligstellen. Het gaat erom dat we op dit moment het koninkrijk van God zoeken en zijn gerechtigheid, dat we keuzes maken die overeenstemmen met het karakter van God (dat is: dat we God liefhebben boven alles en onze naaste als onszelf). God zal er vervolgens voor zorgen dat we krijgen wat we nodig hebben en uiteindelijk in zijn eeuwigheid terechtkomen. Dat is de verantwoordelijkheid van God, niet die van ons. Ons menselijke bewustzijn is niet groot genoeg om in meerdere dimensies te leven. We bestaan nu, op dit moment, en alleen nu, op dit moment, kunnen we keuzes maken, kunnen we handelen.
Onze vrijheid bevindt zich in het ogenblik. Dus ook onze verantwoordelijkheid. Ik heb in het verleden fouten gemaakt. Stomme dingen gedaan. Vergissingen gemaakt. Aan verleiding toegegeven. Ik kan er echter niets meer aan veranderen. Ik kan het niet ongedaan maken. Dus is het zinloos mezelf er mee lastig te blijven vallen. Als ik om vergeving heb gevraagd, als ik mijn excuses heb aangeboden, heb ik alles gedaan wat ik kon. Het gaat erom hoe ik nu handel met de kennis die ik door mijn falen in het verleden heb opgedaan. Ik kan ervan leren, maar ik kan er niet naar terug (mooi weergegeven in The Lion King, als de aap Rafiki de leeuw Simba waarschuwt niet in het verleden te leven!). Mijn verantwoordelijkheid is om nu de juiste keuzes te maken.
Tegelijk leef ik niet in de toekomst. Ik ben bezorgd om wat er mis kan gaan. Wat ik fout kan doen. Wat er niet allemaal op mijn pad kan komen. Het feit is dat ik het allemaal niet kan voorspellen. Voor hetzelfde geld kom ik als ik over een uur of twee de deur uitga onder een auto en is er geen toekomst. Net zo kan ik verwachten dat mijn keuzes me in de toekomst geluk of een goed zelfbeeld opleveren. Ik kan nu dingen doen om me later beter over mezelf te laten voelen. Maar dat is om dezelfde reden zinloos. Want zodra ik het gedaan heb, ligt het in het verleden. Ik kan mijn eigenwaarde ontlenen aan het schrijven en publiceren van boeken. Het is ook heel mooi om dat te doen. Maar zodra het boek is uitgekomen, ligt het in het verleden. Het zegt niets meer over de Johan van dat moment. Die moet weer iets anders gaan doen om zich goed te voelen.
Jezus vertelt een gelijkenis over een man die voorraadschuren bouwt en vult, en dan na een lang leven zegt: 'nu ga ik er eindelijk van genieten.' Maar dan komt er een engel en die zegt: "Dwaas. Vanavond wordt je leven van je afgenomen. Wat heb je aan alles dat je hebt opgeslagen? Iemand anders zal ervan genieten!' Hij heeft natuurlijk gelijk. Het gaat erom dat we nu doen waarvan we weten dat het goed is. Het betekent dat ik nu mijn naaste moet liefhebben, iemand in nood helpen, praten met een vriend, mijn werk doen 'als voor de Heer', mijn huis op orde maken, mijn post beantwoorden en schrijven. Ik schrijf omdat ik graag schrijf, niet omdat ik er mijn zelfbeeld aan ontleen (ten minste, dat is wat ik wil. Het is niet altijd de realiteit). Ook onze afhankelijkheid van God, ons vertrouwen, speelt zich niet af in het verleden of in de toekomst, maar op dit moent. Francis Schaeffer zegt het zo: "Bij elke tik van de klok word ik opnieuw geroepen om in God te geloven, de lege handen van het geloof naar Hem uit te strekken en mij in Zijn dienst te stellen, opdat ik vruchten draag."
Als ik nu, op dit moment, leef als een beelddrager van God, als een mens zoals God die bedoeld heeft, als Gods kind, dan kan God mij als geschenk zijn koninkrijk geven. Want dan is het niet meer een beloning, iets dat mij manipuleert of controleert, maar dan is het de voortzetting van hoe ik nu leef. Hoe ik nu leef in het moment, zal dan de werkelijkheid worden. Het eeuwige leven is niet iets totaal anders dan ons leven nu, het is het leven in gehoorzaamheid en afhankelijkheid dat we nu al elk moment van de dag mogen leven! God kan het ons pas geven als geschenk, als we het niet 'nodig' hebben om te leven, als onze handen 'leeg' zijn. De keuzes die we nu, in elk moment maken, staan niet los van de eeuwigheid. Ze zijn wat we tot in eeuwigheid zullen doen. Ook in het koninkrijk van God zullen we van moment tot moment keuzes maken, we zullen steeds kiezen om van God te houden, van onze naaste te houden, om gerechtigheid en glorie te zoeken, om schoonheid te maken, waarheid na te streven en elkaar lief te hebben.
Dat is het leven van de eeuwigheid. En we mogen dat nu al leiden, van moment tot moment. Dat is waarom Jezus zegt: "Waar je schat is, daar zal je hart zijn." Wat wij nu, in dit leven, op dit moment, van ogenblik tot ogenblik zoeken en kiezen, is wat we zullen vinden. Als we nu het koninkrijk zoeken, zullen we het van God als geschenk krijgen in de eeuwigheid. Als we nu, van moment tot moment, alleen onszelf dienen en onszelf tot god maken, zullen we in de eeuwigheid op onszelf teruggeworpen zijn. Elke keuze die we doen, zegt C.S. Lewis ergens, brengt ons dichter bij de hemel of dichter bij de hel. We leven nu al in de hemel of de hel, suggereert hij. Onze keuzes maken er nu al deel van uit. Het wordt door God alleen maar officieel gemaakt.
Ik verzin dit niet allemaal zelf (okee, een beetje dan). De bijbel wijdt een heel boek aan dit perspectief. Lees Prediker maar eens. Het is een van mijn favoriete bijbelboeken, juist omdat het zo'n realistisch perspectief schetst van ons leven op Aarde. Prediker laat zien dat we vanuit ons menselijke standpunt niet weten hoe het zal zijn na de dood. We kunnen er niets naar toe meenemen en zullen God dan zelfs niet kunnen prijzen. Daarom is een levende hond (in die tijd een onrein dier) nog altijd beter dan een dode leeuw! Ons leven is nu. En we kunnen niet voorspellen hoe ons leven zal verlopen. Tijd en toeval treffen allen, zoals een klapnet de vogels treft. Bovendien leven we in een wereld waar verraad en zelfzucht hoogtij vieren, waarin heersers en koningen niet te vertrouwen zijn. En onze pogingen om onszelf te verdoven, wijn, vrouwen et cetera, zijn ijdelheid, beweert Prediker, die hier grondig praktijkonderzoek naar heeft gedaan. Zodra je ervan genoten hebt, ligt het in het verleden, en helpt het je niet op dit moment, nu. Daarom concludeert hij dat het enige goede voor de mens is in het nu te leven en nu te genieten van wat God je geeft naast je harde werken: brood en wijn en de vrouw die je liefhebt, noemt hij. Leef met volle overgave in het moment, heb elkaar lief, geniet van wat God op je pad brengt, en volg hem nu al na, voordat de uiterlijke mens vervalt en uiteindelijk sterft.
Wat er na de dood volgt, daar mogen we op hopen. En wie op God hoopt, wordt niet teleurgesteld.
