'Het denkende woud' verschenen, een verhaal van mij in EdgeZero, 'De mens een sprinkhaan' gerecenseerd en nieuwe video's

Twee maanden vliegen zo voorbij en voordat je het weet, is de lucht grijs en kleuren de bomen rood en bruin. Tijd om terug te kijken op alle schrijfavonturen tijdens de herfst. Het hoogtepunt was natuurlijk het verschijnen van mijn eerste YA SF-roman 'Het denkende woud' op het Boek10 event van Godijn Publishing op 9 oktober jongstleden. Ik hield een korte lezing over het schrijven van SF-verhalen en kreeg vervolgens de eerste exemplaren aangereikt door Elly Godijn. Een mooi moment en ik mocht direct een aantal exemplaren voor mensen signeren.

In 'Het denkende woud' leven Lilian en haar broer Samel in een paradijselijke wereld. Het broeikaseffect is een halt toegeroepen en van gebrek is geen sprake meer. De overal groeiende bomen zorgen voor voedsel en energie, en alles wat ze nodig hebben kan met een druk op de knop worden geprint. Maar het woud waar ze leven, bevat ook een geheim. Als Lilian en Samel daar op een dag achter komen, staat hun leven op het spel. 

Je kunt het boek bestellen bij elke (online) boekwinkel en natuurlijk bij de uitgever.

'Het denkende woud' staat overigens al op Hebban en op Goodreads. Als je mijn boek wilt gaan lezen, kun je dat aangeven. En laat een recensie of beoordeling achter als je het dadelijk gelezen hebt, dan help je anderen het boek ook te vinden (dat geldt overigens ook voor mijn andere boeken).  

 

Er verschenen van mijn hand de afgelopen twee maanden ook weer een paar korte verhalen. De blog 'Ik hou van horror, fantasy en spanning' plaatste mijn korte verhaal 'Het huis op de heuvel'. Ik schreef dit verhaal in 2016 en het speelt zich af in dezelfde wereld als ‘Het denkende woud’. Zo lang heb ik dus al het idee voor mijn YA-roman.

Verder kwam de nieuwe Edge.Zero-bundel uit, een collectie met de beste genreverhalen uit 2020! Mijn verhaal ‘Het paradijs gevonden’ is in deze bundel opgenomen, iets waar ik erg trots op ben. De  bundel is te bestellen op de Duitse Amazon. Maar de verhalen zijn ook gratis te lezen op de Edge.Zero-website. Heb je de verhalen gelezen, dan kun je je top 3 doorgeven - de lezers bepalen namelijk de winnaar van Edge.Zero 2020! 

 

Ook lag de nieuwe non fictie-editie van HSF weer in de brievenbus! Ik heb meegewerkt met een column, ditmaal over het schrijven van YA en kinderboeken.

Ik schreef voor Modern Myths ook weer een top 5. Dit keer een top 5 van grotten in SF- en fantasyverhalen. Grotten spreken tot mijn verbeelding: er zijn nog hele stelsels te verkennen, je vindt er bizarre druipsteenformaties en er leven bijzondere levensvormen …  

In oktober was ik schrijver van de maand op de Facebookgroep 'Ik hou van Horror, Fantasy en spannende-boeken!!!!!!'. Daarom gaf ik de bezoekers van die groep een beeld van mijn bundel 'De Sprinkhanen en andere verhalen' die ik op A5-velletjes typte in 1994. Compleet met inhoudsopgave en coverafbeelding. Het titelverhaal herschreef ik later en werd gepubliceerd in mijn mini-bundel 'De mens een sprinkhaan'. Ik stelde mijn boeken er kort voor en vertelde wat je ervan kunt verwachten. Ten slotte publiceerde ik er een voorproefje van mijn nieuwe YA-roman ‘Het denkende woud’ en van 'De groene toren', mijn dystopische roman die in november verschijnt. 

 

Zoals vaker de afgelopen tijd had ik ook weer de gelegenheid aan video's mee te werken. Zo was ik opnieuw te gast op het YouTube-kanaal van Schrijver Omnia. Dit keer spraken we over het fantasygenre. Welke vijf zaken zie ik graag in fantasyverhalen? Welke vijf dingen kom ik niet graag tegen in dit genre?

Daarnaast was ik met Evi Verhasselt te gast bij Melanie Hoogvliet van de Facebookgroep Boeken van Nederlandse en Vlaamse Auteurs voor een Q&A op YouTube over fantasy (en het schrijven daarvan). Het werd een boeiend gesprek dat uiteindelijk over meer onderwerpen ging: inspiratie, klimaatverandering en zorgen voor jezelf.   

 

Mijn kersverse boek ‘Het denkende woud’ kreeg direct al vijf sterren van Samenlezenisleuker! ‘Lilian en haar broer Samel zijn goed uitgewerkte personages, met ieder hun eigen karakter, valkuilen en kwaliteiten’, schrijft de recensent. Ze besluit: ‘Ik blijf het bijzonder vinden hoe Johan Klein Haneveld opnieuw erin slaagt om de Fantasywereld die hij in zijn hoofd heeft, zo op papier te krijgen. Alsof alles om je heen even niet meer bestaat, enkel deze gecreëerde wereld, de personages en jij.’

Jos Lexmond schreef de allereerste recensie van mijn boekje ‘De mens een sprinkhaan’. Hij was enthousiast! 'Johan Klein Haneveld heeft me al een aantal keren verrast met zijn verhalen, maar slaagt er in dit toch alweer te doen met ‘De mens een sprinkhaan’. Johan weet als geen ander werelden die totaal onbegrijpelijk zijn, neer te zetten als volkomen normaal en alledaags … Prachtige verhalen, waardoor ik alleen maar kan zeggen: blijf ons verrassen, Johan, met je verhalen!’

Liesbeth Jochemsen-Kaastra zette de klimaatbundel ‘Voorbij de storm’ op haar blog nog eens in het zonnetje!

Een lezer ontdekte toevallig mijn novelle 'Plastic vriend' en was er enthousiast over.

Op Hebban verscheen verder een recensie van 'Lovecraft in de polder', de bundel met Nederlandstalige Lovecraftiaanse horror. De recensent is positief over mijn bijdrages: 'De verhalen van Johan Klein Haneveld zijn duidelijk Lovecraftiaans en cosmicistisch. Zijn verhalen in deze bundel had ik al eerder gelezen in zijn bundel Ruisreizigers, waar veel meer goed geschreven, sterke verhalen in staan, waarvan een deel duidelijk weird fiction is ...' 

 

Ik had de afgelopen maanden ook weer inspiratie om te schrijven, bijvoorbeeld een kort verhaal waarbij ik op mijn duikervaringen kon leunen. De hoofdpersoon maakt een duik die op zijn bucketlist stond maar heeft onder water een bijzondere ervaring. Bovendien blijkt zijn dieptemeter niet goed te werken ... Het verhaal is 3178 woorden lang geworden.

Ik voltooide vervolgens een nieuw SF-verhaal met een horrortintje. Het speelt zich af op een planeet die met een kant naar de zon staat, waar zich bijzondere levensvormen hebben ontwikkeld. Een echtpaar stort tijdens een toeristische vlucht neer op de donkere zijde en moet de weg zien te vinden naar een onderzoekscentrum. Het verhaal telt 6.254 woorden. 

Daarna bleek ik opeens inspiratie te hebben om met mijn volgende boek te beginnen. Het gaat om een verhaal met drie lijnen, waarvan er een niet vooruit gaat in de tijd, maar juist achteruit. Een niet chronologisch verloop lijkt me een leuke uitdaging om te verwezenlijken. De voorlopige titel is: ‘De jongen die met geesten sprak’. Na het voltooien van het zesde hoofdstuk staat de teller op 10.239 woorden en ben ik ongeveer op een kwart van het boek uitgekomen.

 

Na anderhalf jaar niet op festivals te hebben kunnen staan vanwege Corona was het op 23 en 24 oktober eindelijk weer eens zo ver! Ik stond in de kraam van Uitgeverij Macc op FantasyFest in Rijswijk! Het was leuk om weer te kunnen genieten van mooie muziek en verklede mensen, en om te kunnen praten met lezers en met andere schrijvers. Bovendien hebben we weer veel boeken kunnen verkopen, dat is ook niet geheel onbelangrijk. Maar na twee dagen was ik wel kapot. Ik had de hele week erna nodig om weer een beetje bij te kunnen komen. 

Het volgende evenement op de agenda is HSFcon op 20 en 21 november in Sneek! Ik ben daar uitgenodigd als gast en zal een lezing geven over klimaatfictie en de relevantie daarvan. Verder zal ik een panel voorzitten over SF en fantasy en de relatie daartussen en een workshop leiden over hoe je als schrijver jezelf kunt uitdagen. Bovendien zijn mijn boeken er verkrijgbaar in de stand van Uitgeverij Macc. Nog mooier: mijn nieuwe boek, de dystopie 'De groene toren', zal op zaterdag 20 november op HSFcon worden gepresenteerd, samen met de nieuwe SF-roman van Theo Barkel. We maken er een waar SF-feestje van! Dit mag je niet missen!

In mijn volgende tweemaandelijkse overzicht vertel ik je natuurlijk meer over 'De groene toren', maar bovendien komt voor het eind van dit jaar nog een nieuwe editie uit van het kwartaalblad Fantastische Vertellingen, met daarin een horrorverhaal van mij. Verder verschijnen de bundels 'Poe in de polder' en 'Verhalen Vertellers 4' in december en aan allebei heb ik meegewerkt. Ik zal daarnaast weer twee keer te gast zijn op het kanaal Schrijver Omnia, ga video's opnemen met Robin Rozendal, en ik ga weer een top 5 maken voor Modern Myths. Er valt de komende winter dus nog genoeg te zien en te lezen van mijn hand!

Verhaal in 'Ganymedes 21', 'Het denkende woud' alvast te bestellen, meer YouTube-optredens en recensies

Het hoogtepunt van de zomer is altijd het verschijnen van de nieuwe editie van 'Ganymedes'. Dit jaar kwam ‘Ganymedes-21’ uit! Ik ben weer trots dat ik er in sta, dit keer met een diepzee SF-verhaal, ‘Onder de zee’. En verhalen en gedichten van nog heel veel fantastische schrijvers uit Nederland en België! De bundel is te bestellen bij de uitgever.
De nieuwe editie van HSF lag ook bij de post. In dit nummer staat mijn verhaal ‘De strijd der dryaden’, gesitueerd op een planeet met bijzondere bomen. Je ontvangt het tijdschrift als je lid wordt van het NCSF!
Alsof dat niet genoeg was, verscheen ook de nieuwe 'Fantastische Vertellingen'. Van mijn hand bevat dit nummer een recensie. Volgende keer komt mijn verhaal 'Het hek' in het tijdschrift te staan. Je kunt een individueel nummer bestellen, maar een abonnement is nog veel leuker! 

 

Mijn volgende boek dat gaat uitkomen is 'Het denkende woud', mijn eerste Young Adult-roman. Ik ben er trots op dat ik de cover alvast mag delen. Hij past erg goed bij het verhaal. Lilian en haar broer Samel leven in een paradijselijke wereld. Het broeikaseffect is een halt toegeroepen en van gebrek is geen sprake meer. De overal groeiende bomen zorgen voor voedsel en energie, en alles wat ze nodig hebben kan met een druk op de knop worden geprint. Maar het woud waar ze leven bevat ook een geheim. Als Lilian en Samel daar op een dag achter komen, staat hun leven op het spel.
In augustus heb ik nog hard gewerkt aan het boek, nadat de redacteur ernaar had gekeken. 'Een supertof verhaal,' schreef die erbij. 'Echt van genoten!' Ik heb alles verwerkt en alles zelf nog een keer goed doorgenomen. Het manuscript is uiteindelijk 59.326 woorden lang geworden. 'Het denkende woud' verschijnt op 9 oktober aanstaande, op het schrijfevent Boek10|2021. Die dag heeft een mooi vol programma. Een van de onderdelen daarvan is mijn lezing over het schrijven van sciencefictionverhalen! Natuurlijk is het mogelijk mijn boek alvast te bestellen! Dat kan via de website van Godijn Publishing. Als je mijn boek daar nu bestelt, krijg je het na 9 oktober meteen opgestuurd. Je kunt ook aangeven dat je een gesigneerd exemplaar wilt, dan zet ik er op 9 oktober voor jou een handtekening in. Ik ben heel benieuwd wat jullie van mijn YA-roman gaan vinden!
'Het denkende woud' is ook opgenomen in de catalogus van Godijn Publishing, samen met een heleboel mooie nieuwe boeken die gaan uitkomen.

Verder heb ik de afgelopen tijd de drukproef van 'De groene toren' nog eens doorgenomen. Ik was blij dat ik er nog even met de stofkam doorheen kon, maar vooral vond ik mijn eigen verhaal nog steeds sterk. Het gaat over de tirannie van het onderbuikgevoel. In het Nederland van de toekomst leven de bewoners van de groene toren schijnbaar in een paradijs. Eten en drinken komt uit de muur, de mooiste kleding wordt voor ze geprint en vermaak is er in overvloed. In het systeem kan bovendien iedereen meebeslissen. Tijdens inspraaksessies worden de burgers aan een computer gekoppeld die bepaalt welke keuze de voorkeur heeft van de meerderheid. Wie daar teveel van afwijkt, raakt echter punten kwijt en kan uiteindelijk afglijden tot werkeenheid. Ook al schreef ik het in voorjaar 2018, het is de laatste anderhalf jaar alleen maar actueler geworden. 'De groene toren' komt in november uit bij Uitgeverij Macc. De cover mocht ik deze zomer ook delen. De plaat is gemaakt door mijn goede vriend Cornell Göksu.

Omdat twintig jaar geleden mijn eerste boek verscheen stond ik twintig dagen lang extra in de aandacht op Fantasize! Het begon met een essay dat ik schreef over mijn schrijfcarrière, de hoogte- en dieptepunten ervan en het belang van de kleine uitgevers en goede recensenten. Ik gaf ook van elk van mijn twintig boeken aan hoe ik ertoe kwam ze te schrijven en wat ik ermee probeerde te bereiken.
Als afsluiting van de '20 dagen Johan Klein Haneveld' schreef ik een essay over de stand van het fantastische genre in Nederland, getiteld: 'Passie en professionaliteit'. Daarvoor schakelde ik de hulp in van bevriende schrijvers en recensenten.
Ik schreef voor Modern Myths een column over mijn vijf favoriete werken in het fantastische genre over klimaatverandering. Boeken, strips, films, we hebben ze allemaal nodig om de ernst van deze bedreiging te laten zien, de oorzaken inzichtelijk te maken en inspiratie te bieden voor mogelijke maatregelen en hoe we zelf menselijk kunnen blijven terwijl het om ons heen helemaal misgaat.

Ik was de afgelopen twee maanden ook weer te gast op het YouTube-kanaal van Schrijver Omnia. Dit keer werd ik geïnterviewd over het schrijven van korte verhalen. Hoeveel woorden kun je gebruiken in flashfiction, een kort verhaal of een novelle? En hoe bedenk je een verhaal dat in die beperkte ruimte past?
Dit gesprek kreeg een vervolg in een tweede video, over de mogelijkheden die je hebt met je korte verhalen. Je kunt meedoen aan wedstrijden, maar er zijn ook websites, tijdschriften en bundels waar je verhalen heen kunt sturen.
De derde keer dat ik sprak met Schrijver Omnia spraken we over vijf elementen die ik graag zie in SF-verhalen (zoals goed uitgedachte ecosystemen en diversiteit in de culturen) en vijf elementen die ik niet graag tegenkom in SF-verhalen (zoals 'Hollywood-wetenschap' en kolonialisme in de ruimte).
Ik was ook nog gast in de Facebookgroep Boeken van Nederlandse en Vlaamse Auteurs voor een live Q&A - er kwamen leuke vragen! Over de thematiek van mijn verhalen, mijn bezorgdheid om het milieu, het verschil tussen SF en fantasy en welke plek in het heelal ik zelf als ontdekkingsreiziger zou willen bezoeken! Het gesprek is nog terug te zien voor leden van de groep.

Mijn boeken kregen de afgelopen maanden weer mooie recensies. '‘Scherven vol ogen’ is een heerlijke horror mustread,' zegt Ferry Visser bijvoorbeeld over mijn horrorroman. 'Het is Johan Klein Hanevelds meest metafysische boek tot nu toe. Op een beheerste en consistente wijze schrijft hij een verhaal waarin het gaat om wat er achter de werkelijkheid zit.' Hij is bovendien onder de indruk van de mysterieuze Sofia Nieuwpoort. 'Een personage waarin niet alleen het hele metafysische aspect van het verhaal, maar ook de thematiek in samenkomt.'
Tazzy Jeninga las 'Scherven vol ogen' en gaf mijn horrorfantasyboek 5 dikke sterren! In haar recensie schrijft ze: 'Wat doe jij om het hoofd boven water te houden, hoe ver ga je? Heb je wel een keuze? Allemaal dingen die je weer aan het nadenken zetten. Dat kan deze auteur echt, als geen ander!' ze besluit: 'De schrijfstijl is vlot en ik heb genoten, van elke zin. Ik kreeg er echt de kriebels van.'
Een andere lezer schrijft over 'Scherven vol ogen': 'Een spannende horror met een interessant en geloofwaardig personage. De spanningsboog blijft van begin tot eind overeind en zakt niet in. Met veel plezier gelezen.'
Er verschenen mooie woorden op Hebban over mijn fantasyroman 'Hoeder van de vulkaan'. 'Na andere boeken van Johan Klein Haneveld had ik hoge verwachtingen en ook hier lost hij ze mooi in. Ik hou van het avontuur, het sympathieke hoofdpersonage en de soms wel stekende maatschappijkritiek ... Een mooie aanwinst voor het boekenrek!'
Ook Vonk, bekend om goed onderbouwde, kritische recensies, besprak 'Hoeder van de vulkaan': 'Een ambitieuze roman die een heleboel dingen tegelijk doet. Het speelt met perspectief, klimaatproblematiek, geestelijke gezondheid en een gezonde dosis actie ... Het is op een hoop verschillende manieren te lezen: als spannend actie-avontuur, maar ook als commentaar op onze maatschappij.' De combinatie wringt echter op sommige plekken volgens de recensent. Hij concludeert: 'Als ik dit boek in een zin zou moeten samenvatten, dan zou het zijn: te ambitieus voor zijn lengte, maar daardoor wel heel interessant. Wat mij betreft in elk geval interessanter dan als het niet al deze dingen geprobeerd had!'
Er zijn nog geen recensies van 'De mens een sprinkhaan', maar mijn boekje staat ook op Goodreads en Hebban. Als je het wilt lezen, kun je dat aangeven, en als je het gelezen hebt, kun je een beoordeling achterlaten en/of een recensie schrijven. Dat helpt anderen mijn boeken te vinden!

Jos Lexmond besprak de nieuwe verhaleneditie van HSF! Ook over mijn verhaal ‘De strijd der dryaden’ was hij enthousiast! Hij noemt het een ‘Mooi SF verhaal met een onverwacht einde.’
Recensente Wendy Koedoot las de bundel 'Voorbij de storm' en was onder de indruk. 'Het is goed dat er aandacht aan het milieu en het klimaat wordt besteed in boeken. Je krijgt er de geweldigste verhalen door maar ik hoop dat de wereld er niet echt zo uit komt te zien.' Het verhaal 'De visgevangenis' van Eowen Valk was haar lievelingsverhaal uit de bundel en ze was onder de indruk van 'Sam' van Anthonie Holslag. Ook over mijn eigen bijdrage was ze positief: 'Een nieuwe meester van Johan Klein Haneveld gaat over feeën en een oude meester. Een verhaal met een andere afloop dan ik had verwacht.'
Ze recenseerde ook mijn Ziltpunknovelle ‘Plastic vriend’ en was enthousiast. ‘Het verhaal leest vlot en is vanaf het begin intrigerend … Het eind is erg goed, je ziet het niet aankomen … Het is een verhaal wat je aan het denken zet over de Plastic Soup die overal in onze wereld is … 5 welverdiende sterren voor dit Godijntje.’ 

Ik heb de afgelopen twee maanden vooral hard gewerkt aan korte verhalen. Als eerste voltooide ik een verhaal van 3433 woorden. Het was een idee waarmee ik al jaren rondliep, maar het had iets extra's nodig. Wat dat dan was bedacht ik pas afgelopen week, maar toen ben ik het ook vrijwel meteen gaan schrijven. Het is een Lovecraftiaans horrorverhaal geworden over een bergbeklimmer die ongelukkig terechtkomt en op redding moet wachten. Opeens ziet hij boven zich totaal andere sterren. Veel meer ook ...
Vervolgens schreef ik een Ziltpunkverhaal van 1993 woorden, waarbij ik heb geprobeerd dicht bij het voorbeeld van Tais Teng en Jaap Boekestein te blijven. Zelfs de titel heb ik aan hun stijl aangepast, lekker lang dus: 'Van de bodem van de zee keert de meester terug'. Ik ben er erg tevreden mee. Waarschijnlijk verschijnt het in een van de volgende 'Verhalen vertellers'-bundels van Uitgeverij Macc.
Ik voltooide een nieuw horrorverhaal van 5005 woorden. Het is losjes gebaseerd op mijn ervaringen uit 2010 toen ik op reis terug uit India strandde in Qatar, vanwege de IJslandse vulkaanuitbarsting. Ik heb het toen wel benauwd gehad, want wat als het maanden zou duren voor het vliegverkeer weer op gang kwam? Die angst heb ik gebruikt voor mijn verhaal, dat best wel eng is geworden …
Tenslotte schreef ik een kort verhaal van 2528 woorden, dat zich afspeelt op het eiland Hoy. Het heeft te maken met de uitgestorven gewaande zwanenhalszeehonden en het idee dat die de bron zouden zijn van zeemonsterwaarnemingen. Ook het monster van Loch Ness zou volgens sommigen een zeehondensoort zijn. Ik had eerst een groot, bovennatuurlijk einde in gedachten, maar heb het uiteindelijk simpel en kleinschalig gehouden. Soms werkt dat nu eenmaal het beste. Het verhaal heet ‘Zeehonden’ en je kunt het lezen via de nieuwe pagina Maccazine van Uitgeverij Macc.
Ik ben ook aan mijn volgende langere schrijfproject begonnen. Of eigenlijk moet ik zeggen: ons project. Want ‘De Quantumdetectives 2’ schrijf ik natuurlijk net als de eerste samen met Theo Barkel. De hoofdpersonen komen in het Nederland van 2036 weer in een fantastisch avontuur terecht. We gaan er de komende maanden mee verder! 

De komende twee maanden staat er ook weer veel te gebeuren. Zo komt op 9 oktober mijn YA-roman uit op de Boek10-dag. Maar ook zal ik horen welk verhaal van mij in de Edge.Zero-bundel komt. Tien van de veertien verhalen die ik had opgestuurd voor Edge.Zero waren door naar de volgende ronde! Nu wordt de rangorde bepaald en dan hoor ik in september op welke plek ze zijn geëindigd.
Voor het eerst sinds maart 2020 zal ik ook weer met mijn boeken op een fantasyfestival te vinden zijn. Ik sta namelijk 23 en 24 oktober op FantasyFest in Rijswijk. Uitgeverij Macc staat er en Godijn Publishing ook - dus wil je een boek van mij bij mij kopen, kom dan naar Rijswijk.
Nog wat verder weg, maar ook leuk om aan te kondigen: op 20 en 21 november vindt HSFCon plaats, een festijn voor liefhebbers van SF, fantasy en horror. Ik ben een van de gasten en verzorg onder andere een lezing over cli-fi en een workshop ‘Hoe daag je jezelf uit als schrijver’. Ik probeer ook wat van mijn recente boeken mee te nemen.

Minibundel 'De mens een sprinkhaan', 'Plastic vriend' als luisterboek en recensies voor 'Scherven vol ogen' en 'Hoeder van de vulkaan'

De afgelopen twee maanden zijn voorbijgevlogen! Er is ook zoveel gebeurd! Het meest bijzondere is wel dat mijn twintigste boek uitkwam in juni, twintig jaar nadat mijn eerste boek uitkwam! Een jubileum! ‘De mens een sprinkhaan’ is een mini-bundel met twee verhalen. In ‘De soldaat die koningin werd’ hoort de hoofdpersoon dat er iets met hem mis is en hij aan de soldaten wordt toegewezen. Als kanonnenvoer maakt hij weinig kans het lang uit te houden, maar hij heeft een plan… ‘De sprinkhanen’ was het eerste SF-verhaal dat ik als tiener schreef. Later schreef ik het nog eens, toen ik wat meer schrijfervaring had. Maar het plot is hetzelfde gebleven. In een wereld vol vraatzuchtige insecten zoekt de hoofdpersoon een reden te blijven leven … Je kunt het boekje voor slechts 3,95 euro bestellen bij de uitgever. Het boekje is trouwens geïllustreerd door niemand minder dan Gert-Jan van den Bemd.

Over de St. Fantastische Vertellingen gesproken: ik ben heel enthousiast over de stichting en werk ook graag mee aan publicaties als Fantastische Vertellingen, Ganymedes en Tjonge. Dat is ook zichtbaar op mijn pagina op de Fantastische Vertellingen-wiki ... Ook 'De mens een sprinkhaan' staat er al bij!

Er is ook nieuws te melden over mijn Ziltpunk novelle ‘Plastic vriend’, die kwam vorige maand uit als luisterboek! Prachtig verteld, vind ik! In een ondergelopen Nederland leven mensen op vlotten en schepen en vissen naar plastic, dat ze hergebruiken. Een van die vissers treft op een dag iets bijzonders aan in zijn net …'Plastic vriend' is overigens ook te verkrijgen als e-book! Liesbeth Jochemsen zette het boek nog eens in het zonnetje op haar blog!

De afgelopen twee maanden verschenen er ook weer enkele korte verhalen van mijn hand. Zo kwam de nieuwe editie van Fantastische Vertellingen uit in mei! Van mijn hand stonden in dit nummer vier recensies en mijn SF verhaal ‘Toeristenval’. Een bevroren planeet is in trek bij rijke toeristen die alle andere plekjes al verkend hebben. Op de rondleiding houden ze zich echter niet altijd aan de instructies van de gids ... En verder bevatte deze editie weer heel veel verhalen, recensies en illustraties. Bestel het losse nummer of neem een abonnement!

In de tweede editie van ‘Twist’, een online tijdschrift voor verhalen met een, jawel, twist, verscheen vervolgens mijn verhaal 'Ontsnappingspoging'. In mijn verhaal wordt het steeds moeilijker aan reclame te ontkomen. Een gewone ‘adblocker’ volstaat niet meer ... 

Als onderdeel van de special ‘Tweestrijd’ op Fantasize werd mijn verhaal ‘Droomreiziger’ gepubliceerd! De hoofdpersoon brengt elke nacht door in een inspiratievolle droomwereld, maar de laatste tijd voelt hij zich er niet meer zo thuis ... Een metaverhaal over SF en prachtig geïllustreerd!

Op Hebban verscheen overigens een overzicht van korte verhalen in het fantastische genre, geschreven door auteurs uit het Nederlandse taalgebied, die ook nog eens gratis online te lezen zijn. Ik ben er trots op ook op deze lijst te staan.   

  

Ik vind het altijd ook leuk om met anderen te praten over het schrijven en over mijn boeken. Een hele eer was het daarom voor mij om te gast te zijn in het programma 'About books' waarin ik met J. Sharpe, Cocky van Dijk en Kim Ten Tuscher praatte over 'Scherven vol ogen' en 'Hoeder van de vulkaan', over mijn ervaringen met writersblock en welke uitdagingen ik mezelf stel bij het schrijven van mijn verhalen.

Begin mei mocht ik ook verschijnen op het YouTube-kanaal van MenMar Dolman, waar ik vertelde over de belangrijkste subgenres van de sciencefiction. Hoe kun je die onderscheiden? Wat zijn goede voorbeelden? En in welke genres schrijf ik zelf?
Ik was nog een tweede keer te zien op haar kanaal om het te hebben over de tien belangrijkste fantasy-subgenres. Wat is het verschil tussen high fantasy en low fantasy? Welke Nederlandse auteur schrijft dark fantasy en welke grimdark? Tot welk genre hoort mijn eigen ‘Hoeder van de vulkaan’? En wat is ‘Dying Earth-fantasy’ nou weer?

Ik werd door Nanouk Kromhout geïnterviewd voor SM+ (de online versie van Schrijven Magazine) over de klimaatbundel ‘Voorbij de storm’ en hoe verhalen kunnen helpen de ernst van problemen invoelbaar te maken en paden naar verandering te schetsen. Het leverde een mooi artikel op dat vorige maand verscheen!

Vanwege mijn jubileum als schrijver werd ik geïnterviewd door Bazarow. Ik vertel waarom ik SF en fantasy ben gaan schrijven, en over welk boek ik het meest tevreden ben, maar ook wie mijn schrijfhelden zijn, hoe ik vind dat de SF en fantasy in Nederland er voorstaan, en hoe ik erover denk dat TV en kranten zo weinig aandacht aan ons genre besteden.

Tenslotte stelde Melanie Hoogvliet me een paar vragen voor de rubriek ‘Boekenpraat’ op haar blog bookstamel - nu dus eens niet over de boeken die ik schrijf, maar over de boeken die ik lees. 

Zelf schreef ik zette ik voor Modern Myths mijn top 5 van dinosaurusverhalen op een rij ... (al kun je het net zo goed een top 10 noemen ...). 

 

Mijn boeken werden de afgelopen maanden weer veel gelezen. Jos Lexmond las voor de NCSF mijn boek ‘Scherven vol ogen’ en was er over te spreken. ‘Prima en spannend verhaal. Als je mij afschuw kan laten krijgen van een wereld die je schildert, dan heb je wat mij betreft een wereld geschapen die als echt aandoet. Compleet en zonder gaten of fouten.’ Hij besluit: ‘Wat mij betreft een stevige aanrader.’

Er verscheen een enthousiaste recensie van 'Scherven vol ogen' op Conniesboekies. 'Johan Klein Haneveld weet een beeld te schetsen in bewoordingen die iedereen kan begrijpen en hierdoor kan je die beelden levendig voor je zien ... Daarnaast weet hij milieuproblematiek en andere ethische dilemma’s in zijn werk te stoppen waardoor je je toch af en toe eens achter de oren krabbelt. Ditmaal verpakt in een horrorjasje.' Conny's conclusie: 'Juist door de combinatie van verschillende genres krijg je een leuke, verfrissende, mix en daardoor een meer dan origineel verhaal. En dit verhaal is daar zeker in geslaagd.'

Ook de Biblion-recensie was positief. Een citaat: 'De roman raakt moderne technologische en maatschappelijke pijnpunten aan, verpakt in een spannend verhaal. De horrorelementen worden er nogal dik opgelegd maar uiteindelijk biedt de vakkundig geschreven roman stof tot nadenken. Voor liefhebbers van intelligente griezel.' Daar ben ik trots op. Het boek is 47 keer besteld door de bibliotheken.

Een lezer liet tenslotte op Bol deze mooie reactie achter: 'Ik heb erg genoten van dit boek. De beklemmende sfeer wordt subtiel opgebouwd. Het achtergrondverhaal van de hoofdpersoon doet meeleven en ik vond haar koffie verslaving grappig. Het boek zet aan tot denken als het gaat om de macht van bedrijven en ik vond het uiteindelijke plot gaaf - kan er niet zo veel over vertellen natuurlijk maar het was monsterlijk goed ha ha. Als je toe bent aan een nieuw avontuur zou ik zeggen koop dit boek en doorleef een angstig maar boeiend avontuur.' 

Modern Myths besprak mijn roman 'Hoeder van de vulkaan'. 'Het past in het subgenre “Sword & Sorcery”. Johan is fan van deze spannende avonturen, wat je ook goed proeft in dit boek over D’rik.' Het 2e persoonsperspectief bevalt de recensent wel. 'Doordat je als lezer aangesproken wordt alsof je de hoofdpersoon in het verhaal zelf bent, belééf je het geheel ook alsof je het allemaal zelf meemaakt.' De recensent prijst de meeslepende vertelstijl. 'Ook de beschrijving van de desolate, kille sneeuwvlaktes waaruit de wereld in 'Hoeder van de vulkaan' bestaat, draagt hieraan bij. Je proeft de eenzaamheid van de wereld waarin de mensheid gevangen zit en voelt de ijskoude wind tijdens het lezen bijna zelf op je huid.'

‘Hoeder van de vulkaan’ kreeg vervolgens een positieve beoordeling van Ferry Visser. Hij noemt het een persoonlijke favoriet. En vervolgt: ‘Deze roman van Johan Klein Haneveld is niet alleen zijn meest literaire boek tot nu toe, maar voor mijn gevoel ook een sleutelroman in het werk van een van de beste verhalenvertellers in het fantastische genre.’ Zijn conclusie: ‘Voor de lezers die van literaire fantasy houden met een filosofische inslag is deze roman een mustread.’

Ronald van Assen las 'Hoeder van de vulkaan' met veel interesse. 'Het is een bijzonder verhaal. Niet alleen omdat het in de jij-vorm is geschreven, maar ook omdat het een hoger doel dient ... Het houdt ons een spiegel voor. Wie willen we zijn: mensen die anderen onderdrukken om er zelf beter van te worden en ondertussen de aarde uitputten, of delen we wat we vinden met elkaar en met de natuur.'

Ook Tazzy Jeninga las het boek en zij gaf het 4,5 sterren! 'Het is weer een verhaal om bij na te denken. Bij de meeste verhalen van deze auteur blijf je nadenken als je de laatste pagina hebt gelezen. Met dit boek is dat ook weer zo ... Het is een verhaal over vriendschap, verraad, trouw, macht en overleven. Het is een wereld waarin er weinig hoop lijkt te zijn. Ook zit er in dit fantasyverhaal een vleugje magie waar je kunt van smullen. Het is zeer origineel bedacht en je kunt het met geen ander verhaal vergelijken ... Het boek is spannend en de schrijfstijl is echt wat ik het fijnste vind. Lekker beeldend en vrij vlot.'  

‘Het is een boek waarvan ik mij afvraag of het in de Nederlandstalige fantastische genreliteratuur een klassieker zal worden,’ schrijft de recensent van Fantastische Vertellingen over ‘Hoeder van de vulkaan’. Hij noemt het ‘een existentialistische roman, een speurtocht naar de zin van het bestaan’ maar ook gewoon ‘een goed leesbare fantasy die op alle vlakken het predicaat ‘degelijk’ verdient: een directe degelijke stijl, een goed doortimmerde compositie, gelardeerd met kleinere spanningsboogjes.’

Ook ‘Voorbij de storm’, de door mij samengestelde bundel met cli-fi, werd uitgebreid besproken in de nieuwe editie van Fantastische Vertellingen. ‘Het is de enorme variatie en ideeënrijkdom die ‘Voorbij de storm’ zo boeiend en zo geslaagd maakt ... Het niveau van de verhalen is heel behoorlijk ... Als dit niveau al het resultaat is van een eerste ronde ben ik benieuwd wat het gaat worden in nieuwe bloemlezingen rond hetzelfde onderwerp, want uitgeput is het nog lang niet.’ Lees de bundel zelf of doe hem cadeau aan een vriend of familielid die zich zorgen maakt over het klimaat...

Mijn bundel 'Ruisreizigers' werd gerecenseerd door een echte horror aficionado. Hij noemt de bundel Nederlandse dark SF en weird fiction van hoog niveau. "Veel van deze verhalen zijn droom-, of beter, nachtmerrieachtig, waarbij onverklaarbare verschijnselen een enorm dreigende sfeer veroorzaken, waarbij het nooit goed kan aflopen." Hij besluit: De verhalen zijn vlot en fijn leesbaar geschreven. Het is zeker een boek waarbij je als lezer denkt: vooruit nog één verhaal – en dan tot diep in de nacht blijft lezen."

Een nieuwe lezer recenseerde ten slotte mijn SF-roman 'De afvallige ster'! Ze vond vooral de werelden die ik verzonnen heb interessant. 'Tijdens het lezen is duidelijk dat de schrijver een grotere wereld in zijn hoofd had zitten dan hij kon laten zien. De ideeën die hij aanlevert, zijn interessant om over na te denken, maar ik vond ze net niet voldoende uitgewerkt om hun volle potentieel eruit te halen ... Het verhaal heeft de potentie om minstens drie verhalen te zijn, die ik zeker graag zou willen lezen, want een interessante wereld heeft de schrijver wel gecreëerd.'

 

Ik heb de laatste maanden ook weer enkele nieuwe verhalen geschreven. Zo schreef ik een kort verhaal van 3035 woorden waarin de hoofdpersoon uit mijn verhaal 'In Spin' terugkeert. Dit keer zoekt een antropologieprofessor hem op en vertelt over een bijzonder ritueel waarvan hij getuige is geweest. Ik vond het leuk er ook een knipoog naar de 'Unaussprechlichen kulten' uit de Cthulhu-mythos aan toe te voegen.

In 2019 schreven Theo Barkel en ik samen het boek 'De Quantumdetectives'. Het was zo leuk om samen te werken, dat we besloten samen een nieuw verhaal te schrijven. Ik heb het vandaag afgerond en we kwamen op 8849 woorden. Nu moeten we er allebei nog een keer doorheen en dan zal het later dit jaar verschijnen in de bundel 'Verhalen vertellers 4'. In ons verhaal, getiteld 'Kweekvlees', komen agenten Nadine en Jamil uit 'De Quantumdetectives' weer voor. Ditmaal vinden ze iets in een hamburger wat daar niet thuishoort ...

Ik schreef een nieuw verhaal van 4155 woorden. Dit keer liet ik me inspireren door de concepten uit 'Last and First Men' van Olaf Stapledon. Ik weet niet meer hoe ik op het idee kwam. Wel dat ik het bedacht vlak voor ik ging slapen. Dat was niet zo goed voor mijn nachtrust. De volgende dag begon ik maar snel met schrijven en het is goed geworden, al heeft het niet een heel positieve afloop ... Dit verhaal hoop ik te kunnen opsturen voor publicatie in Ganymedes-22. Mijn diepzee horror/SF-verhaal ‘Onder de zee’ bleek overigens te zijn geselecteerd voor publicatie in het jaarboek Ganymedes-21! Daar ben ik heel blij mee. Het andere verhaal dat ik had opgestuurd, ‘Het hek’, komt later in het tijdschrift Fantastische Vertellingen! Ganymedes-21 is alvast te bestellen bij de uitgever. Ik heb ook al gehoord dat mijn SF-verhaal 'De strijd der dryaden' zal verschijnen in de volgende verhaleneditie van HSF!

Vanaf 9 juli besteedt Fantasize twintig dagen lang aandacht aan mijn twintigjarig jubileum als gepubliceerd schrijver. daarvoor schreef ik speciaal twee behoorlijk lange essays, een over mijn schrijfcarrière van de afgelopen twintig jaar en een over de stand van het fantastische genre in ons taalgebied (voor dat laatste vroeg ik de hulp van bevriende schrijvers en recensenten). 

Tenslotte gaat Castlefest dit jaar weer door. Ik ben op vrijdag en zaterdag op het festival te vinden in de kraam van Uitgeverij Macc! Het eerste festival in bijna anderhalf jaar. Ik heb er zin in. Ik hoop er veel boekenliefhebbers te treffen! Kom je ook? Ik signeer graag een van mijn boeken voor je, maar gewoon een praatje maken is ook al heel gezellig. 

'Scherven vol ogen' verschenen, twee miniboekjes en recensies voor 'Hoeder van de vulkaan' en 'Voorbij de storm'

In mijn vorige bericht schreef ik dat ik halverwege januari mijn arm had gebroken vlak onder de schouder. Gelukkig gaat het nu met mijn arm een heel stuk beter. Ik kan bijvoorbeeld weer typen. Ik ben weer aan het werk gegaan voor het Tijdschrift voor Diergeneeskunde en zal vanaf komende week zelfs weer volledig aan de bak zijn. Maar dat is niet het belangrijkste dat de afgelopen twee maanden is voorgevallen. Het grootste nieuws is natuurlijk de publicatie van mijn boek ‘Scherven vol ogen’! Ik ben er trots op! Mijn negentiende boek en mijn eerste horrorroman. Waar gaat het over? Nou, in het ondergelopen Nederland van 2080 wonen de meeste mensen in vluchtelingenkampen. Wie een baan vindt is dolblij en heeft er alles voor over die te behouden. Jennifer Kerkels wordt op een dag ontslagen. Haar vriendin geefthaar een tip: het instituut ‘Perfect’ maakt je gegarandeerd van nut voor de werkgevers. Maar wat bedoelt het instituut daarmee? Waarom ziet Jennifer in haar dromen rode ogen en een man met een hyenakop? En wie is de vrouw met het witte masker die aan het hoofd staat van het instituut? 'Scherven vol ogen' is te bestellen bij elke (online) boekwinkel en bij de uitgever. Ik presenteerde ‘Scherven vol ogen’ samen met Theo Barkel, die zijn derde Shadajael-omnibus het licht liet zien. We interviewden elkaar, lazen voor uit eigen werk en er valt voor de kijkers ook nog iets te winnen! Je vindt de video hier! Mijn nieuwe roman 'Scherven vol ogen' is ook te vinden op Goodreads en op Hebban. Je kunt nu dus aangeven dat je het boek wilt lezen en naderhand een sterrenbeoordeling en/of een recensie achterlaten. Dat helpt andere lezers weer mijn boek te vinden! Ik ben je al bij voorbaat dankbaar. En hetzelfde geldt nog steeds voor mijn andere boeken. Bestel je tegelijk met mijn roman het nieuwe boek van Theo Barkel, dan ontvang je ook nog eens een gratis boekje met van elk van ons een kort verhaal: ‘Tijdsgeest & In de put’.

Dit is niet het enige miniboekje dat uitkwam. Uitgeverij Macc publiceerde ook het miniboekje ‘Vurige tongen’, met twee korte verhalen van mijn hand: 'De laatste draak' en 'Aan de draak geofferd'. Benieuwd? Bestel dan voor 30 euro of meer boeken bij Uitgeverij Macc en gebruik de speciale actiecode FantasyFest4Ever! Goede gelegenheid om tegelijk met 'Scherven vol ogen' mijn tweeluik ‘De Krakenvorst’ te bestellen, of mijn SF-roman ‘De afvallige ster’, of de bundel ‘Voorbij de storm!’ 

 

Er verscheen ook een kort verhaal van mij in de nieuwe SF Terra: ‘Een kwestie van perspectief’ - een nieuwe techniek moet lange reizen door de ruimte makkelijker maken, door te zorgen dat nieuwe mensen die je ontmoet voelen als oude bekenden. Maar natuurlijk gaat het een keer mis ...

Verder kwam de nieuwe editie van HSF uit! In deze non-fictie editie stonden twee stukken die ik had geschreven: een column en een artikel over de geschiedenis van het fantastische genre in Nederland. Ik ben trots dat ik weer heb mogen bijdragen aan dit tijdschrift van de NCSF!

 

Meerdere mensen namen de moeite boeken van mij te lezen en te recenseren. Zo ontdekte een nieuwe lezer mijn fantasyroman 'Hoeder van de vulkaan'. 'De schrijver is een kei in het scifi genre, wat duidelijk te merken is in dit fantasy boek ... Het is een goed verhaal, ijzersterk geschreven door een schrijver met duidelijke ervaring in het vak, waar nog zo veel dieper in te duiken valt, maar aan de lezer overgelaten wordt om verder op te fantaseren.'

'Hoeder van de vulkaan' is overigens binnenkort ook te leen bij de bibliotheek! Er zijn 94 boeken besteld door de bibliotheken! Daar ben ik erg trots op.

Ook de Biblionrecensie van 'Voorbij de storm' was heel positief. Een citaat: 'Voorbij de storm' lees je niet achter elkaar uit, want van veel verhalen word je niet vrolijk. Dat toont tevens de kracht aan van fictie. Een verhaal komt harder aan en kan meer duidelijk maken over klimaatverandering dan een hele stapel sombere artikelen in de krant. - Er zijn 44 exemplaren besteld door de bibliotheken. Voor een anthologie is dat niet verkeerd!

Tazzy Jeninga besprak de bundel ‘Voorbij de storm’ op haar blog. Ze is heel positief! ‘Wel is hierdoor duidelijk dat er heel veel talentvolle SF auteurs zijn, die in onze moedertaal schrijven. En eigenlijk hoop ik dat het er nog meer gaan worden. Ik vond deze bundel echt goed en het smaakt gewoon naar meer ... Een verhalenbundel, met zoveel goede verhalen, als er in deze staan, is bijzonder zeldzaam. En het zijn nogal wat verhalen. Een aanrader!’ 

Een andere lezer zei over 'Voorbij de storm': Deze verhalen maken me soms triest over wat we de aarde aandoen en soms is het bijna horror omdat het zo realistisch is. De beste verhalen die het thema aanhouden zijn: Sam (Anthonie Holslag), Visgevangenis (Valk) en Erfzonde (van Gorp). Eervolle vermelding voor: De val (Kruijsen) en Een sprankje hoop (Visser).

Jos Lexmond las ondertussen voor de NCSF ‘Eindtijden in de polder’ en was enthousiast- ook over mijn verhalen in deze bundel. ‘Het is mooi te zien dat, hoewel het thema duidelijk en eenduidig was, de schrijvers in deze anthologie er toch hun eigen draai aan gegeven hebben ... Er is geen slecht verhaal bij, maar het ene is net ietsie pietsie beter dan het andere ... ‘Lovecraft in de polder’ was al heel erg goed, maar ‘Eindtijden in de polder’ was, zo mogelijk, nog beter.'

 

Ik heb nu het met mijn arm weer beter gaat gelukkig weer volop inspiratie voor schrijfprojecten. Een daarvan wordt wel heel leuk. Ik kreeg van Uitgeverij Macc het groene licht om een nieuwe verhalenbundel samen te stellen. Dit keer gebaseerd op een leuk concept, waar ik een aantal schrijvers ga vragen op aan te sluiten. Mijn eigen voor deze bundel bestemde verhaal van 2050 woorden, 'De zieke dinosaurus', is al af en zal als voorbeeld dienen. Wat publicatie betreft richten we op 2022.

Ik schreef vervolgens een verhaal van 4638 woorden, bestemd voor de bundel 'Poe in de polder'. Een groep welgestelden verzamelt zich op een booreiland zodat ze zich niet aan de lock down-maatregelen van het vaste land hoeven te houden. Dat gaat natuurlijk niet lang goed ...

Daarna werkte ik aan een verhaal van 2536 woorden over een afgezonderde gemeenschap. Tijdens het ritueel om een jaarlijks terugkerende bedreiging het hoofd te bieden lopen de spanningen hoog op tussen het hoofd van het dorp en zijn dochter ...

Ik ging door met een kort verhaal van 2460 woorden. Dit keer putte ik inspiratie uit ‘Wolfbane’ van Pohl en Kornbluth - dat ik als tiener las en waarvan sommige elementen me lang zijn bijgebleven.

Vervolgens schreef ik een verhaal van 1571 woorden, geïnspireerd door mijn ergernis over opdringerige reclameboodschappen onder andere op YouTube. Soms is het fijn je frustraties op zo’n manier te kunnen uiten. 

Er kwam ook een verhaal van 1849 woorden uit mijn pen - een metaverhaal geïnspireerd door het droomland van Lovecraft, waarin ik mijn worsteling met cynisme en het SF-genre kon uitwerken.

Tijdens de paasdagen schreef ik een verhaal van 3118 woorden geïnspireerd door een kort verhaal van Isaac Asimov over een planeet waar mensen wel heel graag voor hun planten zorgen. Het verhaal maakte al toen ik het als tiener las veel indruk op me.

Geïnspireerd door de verhalen die ik de laatste maanden las van Joe Hill en Stephen King schreef ik een kort horrorverhaal van 4768 woorden. Ik voegde ook autobiografische elementen toe. Zo is de hoofdpersoon herstellende van een gebroken arm en zoekt hij naar plekjes in de natuur waar hij helemaal kan verdwijnen ...

Ik wist de laatste hand te leggen aan een SF--verhaal van 4465 woorden. In het wrak van een verongelukt ruimteschip houdt een kleine gemeenschap zich staande. Men hoopt op redding. De hoofdpersoon gaat naar de brug van het schip om te controleren of het noodsignaal nog wordt uitgezonden...

En tenslotte was mijn laatste verhaal van deze twee maanden er een van 1679 woorden. Het is de eerste keer dat ik een verhaal schreef over zombies ...

 

Vaste lezers van mijn tweemaandelijkse updates weten dat ik veel schrijf, in veel verschillende vormen en  diverse genres. Ik snap dat het moeilijk kan zijn te kiezen welke van mijn boeken je wilt lezen. Om je te helpen heb ik een stroomschema gemaakt. Laat me weten welk boek er voor jou uitkomt!

Wat promotie van mijn boeken betreft werd ik verder online geïnterviewd door MenMar Dolman - een SF-schrijver die ook hard aan de weg timmert met haar eigen YouTube-kanaal. We praatten onder andere over de verschillende subgenres binnen de sciencefiction en over de sciencefiction in Nederland. Dat gaat twee video's opleveren die in mei op YouTube verschijnen.

Daarnaast ben ik woensdag 5 mei te gast in het boekenprogramma ‘About books’! Leuk om te mogen aanschuiven en over mijn boeken te vertellen!

 

De komende maanden hoop ik met de opmerkingen van een proeflezer mijn space opera 'De zwarte schim' te gaan herschrijven en te beginnen met een volgend langer schrijfproject, een SF-roman die zich afspeelt in de verre toekomst waarin de sterren gedoofd zijn en de zwarte gaten verdampen ... Verder verschijnt de nieuwe Fantastische Vertellingen, met daarin een verhaal van mijn hand, en hoor ik hopelijk of een verhaal van mij geselecteerd is voor 'Ganymedes 21'. Kortom, weer mooie ontwikkelingen om naar uit te kijken!