vrijdag 3 februari 2012

Links: Leven in 'blue holes', extreme krokodillen, bizarre aquaria en heilige verveling

Lezers van mijn blog weten dat ik gefascineerd ben door de zoektocht naar leven op andere planeten, zoals Mars of de maan Europa. Maar ook op Aarde zijn nog genoeg bijzondere omgevingen waar men leven ontdekt. En sommige daarvan lijken wel buitenaards. Zoals de 'blue holes' op de Bahama's, waar zoet water en zeewater bij elkaar komen. Op de scheidslijn ertussen leven bacterien en in elk 'blauw gat' leven andere bacterien, omdat de omstandigheden in elk blauw gat verschillen. Kortom: dit is een heel netwerk van aparte ecosystemen. 'Life finds a way', zou Ian Malcolm uit Jurassic Park zeggen.

Om daar nog even op door te gaan: russische onderzoekers staan op het punt om Lake Vostok op Antarctica aan te boren - de plek op Aarde die het meest lijkt op omstandigheden zoals die bestaan op Europa en Enceladus, en waarschijnlijk een plek waar nieuwe levensvormen ontdekt kunnen worden.

Het is al langer duidelijk dat het Krijt niet het tijdperk was van de dinosaurussen, zoals lang werd gedacht, maar dat van de krokodillen. Er waren op het land levende krokodillen, plantenetende krokodillen, enorme reuzenkrokodillen, krokodillen met horens, zeekrokodillen, en deze nieuwe krokodil, de 'Shieldcroc'. Niet alleen werd deze een meter of tien lang (of langer), hij had ook een vlezig schild op zijn kop, dat hij waarschijnlijk van kleur kon laten veranderen met behulp van de doorbloeding ervan, om signalen te geven.

Hooglandtandkarpers zijn interessante vissen (ik heb er nu ook eentje in mijn kleinste aquarium zwemmen, de Limia nigrofasciata). Wat ik niet wist, was dat bij sommige soorten de mannetjes vrouwen naar zich toe lokken door te bewegen met hun gekleurde staartvin, die op voedsel moet lijken. Het blijkt dat de vrouwtjesvissen hierdoor zelfs afvallen, omdat ze alleen naar de staartvin van mannetjes happen en niet naar insektenlarven ...

Nu we het over vissen hebben: er zijn op de wereld wel heel bizarre aquaria. Zoals een aquarium in een zwembad in Las Vegas, waar je met een waterglijbaan dwars doorheen gaat. En een aquarium in een winkelcentrum in Marokko, waar je met een lift in kunt afdalen. Niet dat daar iets mis mee is! Ik zou het ook wel in mijn huiskamer hebben willen staan.

Evolutie kan snel optreden, dat blijkt onder andere uit experimenten met hagedissen die op eilanden werden uitgezet. Maar mensen hebben ook effect op de evolutie van soorten die in het wild voorkomen. Zo past een Amerikaanse salamander zich aan aan de gifstoffen die van wegen afspoelen. Wat zei ik zojuist? Life finds a way!

Studio Dreamworks maakt een interessante animatiefilm: Me and My Shadow. Over een schaduw die een eigen leven leidt. Jammer genoeg is de persoon bij wie hij hoort een saaie rakker. Dan ontdekt de schaduw een samenzwering ... De film wordt een combinatie van computeranimatie en getekende animatie. Erg boeiend!

Ik heb laatst de 'graphic novel' Blankets weer gelezen, en werd er opnieuw door geraakt. Op het internet vond ik een interview met de auteur, Graig Thompson. Heel interessant. Hij vertelt hoe zijn ouders reageerden op het boek (niet) en hoe zijn zus zijn weergave van het gezin authentiek vond: "My sister thought that it did a really good job of capturing how angry and controlling our father was when we were kids. She is just now learning how to have self-confidence and how to interact with people because, in our family environment, there was never opportunity to speak your own opinion. So this is my way of establishing my view, my opinion, and they can do with it as they please. I hope that doesn’t sound mean." Hij bespreekt ook zijn eigen reis weg uit het fundamentalistische christendom. Dat leidt tot het volgende citaat: "When you try to “name” what you are, that’s where the trouble starts." Dat is interessant. Ik heb eerder in verband met auteur Anne Rice geschrven dat het identificeren met 'labels' gevaarlijk kan zijn. 

We leven in een tijd vol afleiding. Telefoon, computer, TV, kranten, reclameposters: overal zijn beelden die om onze aandacht vragen. Ik schrijf vaak over wilskracht als eindige grondstof, als iets waar we zuinig mee zouden moeten zijn. Wat zouden al die afleidingen doen met onze wilskracht? Om ons langdurig op een taak te concentreren moeten we al snel onze hele voorraad uitputten. In dat licht zie ik de prachtige overdenking op Internetmonk over de zegeningen van verveling. "The feeling of empty time and space is the blessing of boredom, not the curse. In boredom we reach the ends of ourselves and find how limited we are. In boredom we can hear God speak and have the time and space to respond instead of burying God’s call under the avalanche of amusement we’re used to. The quotation I began with says just this: monotony paves the way for a more profound experience." Om de 'heilige verveling' (een mooie term) te omarmen moeten we leren het zonder al die afleiding te stellen (daar is vasten misschien wel voor), om niet langer te multitasken, en om voldoening te vinden in herhaling, in de vaste ritmes van elke dag en week en elk jaar. Dat kan mooie gevolgen hebben: "Ironically, the people who are the least bored are not those who have the most distractions. They are the people who can be content with empty time and space. Not only are these contented people not bored, they are also not boring. Think of that." Het is voor mij ondertussen al een oefening om Twitter opzij te leggen en een avond een goed boek te lezen. Daarom probeer ik dat ook minstens een keer per week te doen.

Wetenschapper en theoloog John Polkinghorne heeft een boek geschreven over de bijbel (dat nu hoofdstuk voor hoofdstuk wordt besproken op Internetmonk). Het behandelt onder andere de belangrijke vraag hoe je de eerste hoofdstukken van de bijbel interpreteert als je een langere ontstaansgeschiedenis van het heelal en het leven accepteert (zoals ondergetekende). Het moge duidelijk zijn: een fundamentalistische interpretatie voldoet niet meer. "The sad irony of so-called ‘creationism’, based on a fundamentalist biblical literalism, is that in fact it abuses the very text that it seeks to respect, missing the point of what is written by mistaking its genre. For example, Genesis 1 does not give us a quasi-scientific account of a hectic six days of divine activity, but is something altogether deeper and more interesting than that. It is a theological text whose principal purpose is to assert that nothing exists except through the will of God." Volgens Polkinghorne moet je het genre van de tekst in ogenschouw nemen. De eerste bijbelboeken blijken dan niet historische verslagen te zijn, maar blijken te zijn geschreven als mythen. Dat wil niet zeggen dat ze minder waar zijn, want Polkinghorne voegt toe: "meaning by ‘myth’ not a fairy story but a truth so deep that only story can convey it -- to communicate truths about humanity's place within nature, before God, and with regard to the relationship between men and women."

Meer over andere manieren denken over God, de bijbel en de kerk op de blog van de Naked Pastor. Hij denkt dat op al deze drie gebieden veranderingen gaan komen. Fascinerende gedachten. Over alle drie de punten valt een aparte blog te schrijven. Ik herken er ook veel van. Ten eerste het idee dat God niet te bewijzen is. Voor mij is een apologetiek gebaseerd op verlangen (naar de concrete werkelijkheid van schoonheid, waarheid en relaties) veel overtuigender. Ten tweede het idee dat de bijbel niet het letterlijk geinspireerde, woordelijk gezaghebbende 'boek van God' is. Ik kan veel meer met de visie dat de Bijbel een dialoog weergeeft van mensen over hun ervaringen met de God die actief in de geschiedenis ingrijpt en zichzelf uiteindelijk openbaart in Jezus Christus. Ten derde op het gebied van de kerk, waarover de Naked Pastor schrijft: "The church can no longer take its authority, power and influence for granted. Trust is earned, not transmitted. Love is action, not theory. The church can no longer suppose that it has jurisdiction over our minds, our bodies, or even our souls. It must recognize that it can only be a voluntary and even loose gathering of individual fellow travellers."